Η Άνοιξη της Μεσογείου. Ιστορία... ήρθαμε.

Άρης Χατζηστεφάνου - the press project

Όταν το κύμα των αραβικών εξεγέρσεων και επανάστάσεων άρχισε να σαρώνει μια τεράστια περιοχή του πλανήτη, από τη βόρεια Αίγυπτο μέχρι τον Περσικό Κόλπο, αρκετοί αναλυτές και μεγαλόσχημοι δημοσιογράφοι στη Δύση έσπευσαν να μιλήσουν για ένα νέο 1989.

Αναμασώντας επιστημονικοφανείς θεωρίες του παρελθόντος, περί του Τέλους της Ιστορίας, επιχειρούσαν να παρουσιάσουν το εξεγερτικό κλίμα ως μια ακόμη νίκη της φιλελεύθερης (και μάλιστα νεοφιλελεύθερης) αστικής δημοκρατίας. Η Ιστορία έπρεπε για άλλη μια φορά να μας αποχαιρετίσει καθώς, όπως υποστήριζαν οι ίδιοι, τα αυταρχικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου ανατρέπονταν από πολίτες που ζητούσαν να πέσουν στην αγκαλιά της Δύσης και να απολαύσουν άφοβα ένα μεγάλο Bic Mac στα χαμπουργκεράδικα της αμερικανικής και ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Ακόμη και ο Μπαράκ Ομπάμα, στην τελευταία του ομιλία προς τον αραβικό κόσμο, υιοθετούσε εν πολλοίς αυτή τη θεώρηση αφού πρώτα αναγκάστηκε να αποχαιρετίσει με σπαραγμό καρδιάς αρκετούς από τους φιλοδυτικούς δικτάτορες με τους οποίους συνεργαζόταν η Ουάσινγκτον από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Η ανάλυσή αυτή αποσιωπούσε εσκεμμένα τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των εξεγέρσεων. Το γεγονός δηλαδή ότι οι εξεγερμένοι δεν ζητούσαν απλώς ελευθερία και δημοκρατία αλλά και κοινωνική δικαιοσύνη και οικονομική ισότητα. Ουσιαστικά ξεσπούσαν απέναντι στις νεοφιλελεύθερες επιλογές των τελευταίων τριών δεκαετιών οι οποίες διέρρηξαν ολοκληρωτικά τα παλαιότερα κοινωνικά συμβόλαια, σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο.

Υπό αυτό το πρίσμα το ισπανικό κίνημα δεν αποτελεί παρά τη λογική συνέχεια όσων συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες στη νότια πλευρά της Μεσογείου. Μόνο που αυτή τη φορά η κατάσταση είναι πολύ πιο ξεκάθαρη. Οι διαδηλωτές στο κέντρο της Μαδρίτης δεν αμφισβητούν απλώς ένα σάπιο, διεφθαρμένο σύστημα δικομματισμού αλλά την πεμπτουσία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.

Το γεγονός βέβαια ότι το κάνουν αυθόρμητα, χωρίς κομματική καθοδήγηση και κυρίως χωρίς να χρησιμοποιούν την ξύλινη γλώσσα της καθεστωτικής Αριστεράς ενδέχεται να τους δημιουργήσει περισσότερους εχθρούς παρά συμμάχους. Θα δεχθούν χτυπήματα εκ δεξιών και εξ αριστερών. Τα μέσα ενημέρωσης θα προσπαθήσουν να αποσιωπήσουν τη φωνή τους και - όταν διαπιστώσουν ότι αυτό είναι αδύνατο - θα προσπαθήσουν να τη διαστρεβλώσουν.

Οι κυβερνήσεις ή (ας μην κρυβόμαστε) τα καθεστώτα της βόρειας Μεσογείου δεν πρόκειται φυσικά να βγάλουν στο δρόμο το στρατό - αν και είναι βέβαιο ότι εάν η κατάσταση κλιμακωθεί θα χρησιμοποιήσουν τη στρατιωτικοποιημένη αστυνομία, την οποία προετοίμαζαν, μεθοδικά εδώ και μια δεκαετία. Θα κατεβάσουν όμως στο δρόμο τα πάντσερ της ενημέρωσης μέσω των οποίων θα ζητούν επιστροφή στην τάξη - τη δική τους τάξη. Θα μας ζητούν να πληρώσουμε τα δάνεια μας, να δεχθούμε την πολιτική του ΔΝΤ και της ΕΚΤ και να κάτσουμε φρόνιμα. Γιατί αν βγούμε από τον κύκλο θα χαθούμε. Και να θυμόμαστε πως αυτό το σκηνικό είμαστε μικροί, πολύ μικροί για να το αλλάξουμε.

Κανείς δεν περίμενε την ισπανική ιερά εξέταση, έλεγαν πριν από χρόνια οι Monty Python. Κανένας δεν περίμενε την ισπανική επανάσταση απαντούν εδώ και ημέρες οι συγκεντρωμένοι στο κέντρο της Μαδρίτης και των άλλων μεγάλων ισπανικών πόλεων. Κι όμως ήρθαν και οι δυο. Η «Επανάσταση» και η «αντεπανάσταση». Επιτέλους! Θα ζήσουμε αυτό που ο Ερικ Χομπσμπάουμ αποκαλούσε... interesting times.