Ενα «Δόγμα του Σοκ» για την... Αμερική

Αναδημοσιεύουμε από την Καθημερινή ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου  στο οποίο αναφέρεται στη διαμορφωθείσα κατάσταση στις ΗΠΑ, όπου επιχειρείται η εφαρμογή του μοντέλου της Ελλάδας με αφορμή τι άλλο από την τεράστια αύξηση του δημοσίου χρέους. Μάλλον και εκεί μαζί τα φάγανε και εκεί διορίζονταν από το παράθυρο και εκεί οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι τεμπέληδες κλπ.

Οι Ρεπουμπλικανοί επισείουν το φάσμα της πτώχευσης για να αποδομήσουν το κοινωνικό κράτος και να εκπορθήσουν τον Λευκό Οίκο.

 

Ο κορυφαίος οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ δηλώνει ότι η υπερχρεωμένη χώρα «στερείται αξιόπιστου, μεσοπρόθεσμου σχεδίου για τη μείωση του ελλείμματος». Ο διεθνής οργανισμός θεωρεί ότι οι αποφάσεις των κυβερνώντων είναι «ανεπαρκείς» και ότι οι τοποθετήσεις της πολιτικής ηγεσίας «κινούνται σε σωστή κατεύθυνση, αλλά εξακολουθούν να μη μεταφράζονται πάντα σε συγκεκριμένα μέτρα». Ο οίκος αξιολόγησης S&P υψώνει «κίτρινη κάρτα», χαρακτηρίζοντας «αρνητική» την εξέλιξη των δημοσίων οικονομικών, κάτι που μεταφράζεται ως προοίμιο υποβάθμισης των κρατικών ομολόγων. «Ξαφνικά, το αδιανόητο εμφανίζεται ως πιθανό», γράφει η μεγαλύτερη διαδικτυακή εφημερίδα της χώρας αναφορικά με το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας.

Ολα αυτά θα ακούγονταν απελπιστικά προβλέψιμα αν επρόκειτο για μια χώρα σαν την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία ή ακόμη και την Ισπανία. Γίνονται όμως σχεδόν απίστευτα όταν συνειδητοποιεί κανείς ότι η χώρα που έρχεται αντιμέτωπη με τον πέλεκυ της χρεοκοπίας δεν είναι άλλη από τις... Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής! Ηδη, η αμερικανική κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να δανείζεται 42 σεντς για κάθε δολάριο που ξοδεύει, ενώ το δημόσιο χρέος της φτάνει το 100% του ΑΕΠ. Ο καταλύτης που μετέτρεψε την έρπουσα κρίση σε εξαιρετικά επείγον πρόβλημα ήταν η εκτίμηση του υπουργού Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ ότι γύρω στις 15 Μαΐου το δημόσιο χρέος θα υπερβεί το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο των 14,3 τρισ. δολαρίων, κάτι που θεωρητικά θα υποχρέωνε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να κηρύξει στάση πληρωμών.

Φυσικά, ουδείς λογικός άνθρωπος μπορεί να διανοηθεί ότι οι ιθύνοντες της Αμερικής θα αφήσουν την υπερδύναμη να χρεοκοπήσει, παρασύροντας στην καταστροφή, σαν άλλος Σαμψών, την παγκόσμια οικονομία, μόνο και μόνο για να μην παραβιαστεί το ανώτατο όριο δανεισμού που προβλέπεται από την αμερικανική νομοθεσία. Αλλωστε δεν πρόκειται για καμιά ιερή αγελάδα: το εν λόγω όριο αναθεωρήθηκε προς τα πάνω δέκα φορές την τελευταία δεκαετία από τις κυβερνήσεις Μπους και Ομπάμα, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν δύο δαπανηροί πόλεμοι, σε Ιράκ και Αφγανιστάν, και να διασωθούν μεγάλες τράπεζες και αυτοκινητοβιομηχανίες με χρήματα των φορολογουμένων. Ηταν αυτός ο ιδιόρρυθμος «κεϋνσιανισμός για τους πλούσιους» που εκτόξευσε το χρέος από τα 9 τρισ. δολάρια, που ήταν προτού ξεσπάσει η κρίση, το 2007, στα 14 και πλέον τρισ., όπου βρίσκεται σήμερα.

Προς τι, λοιπόν, η μεγάλη ταραχή; Απλούστατα, οι Ρεπουμπλικανοί εκμεταλλεύονται την πλειοψηφία τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων για να εκβιάσουν πολιτικά τους Δημοκρατικούς: απειλούν ότι δεν θα εγκρίνουν μια νέα αύξηση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου δανεισμού παρά μόνο εάν η κυβέρνηση Ομπάμα υιοθετήσει πραγματικά δρακόντεια μέτρα, ενώπιον των οποίων ακόμη και ο κατά Ρέιγκαν νεοφιλελευθερισμός θα μοιάζει με σοσιαλιστική κραιπάλη. Μεταξύ άλλων, ζητούν μειώσεις φόρων για τις επιχειρήσεις και τους πλουσίους, αιματηρές περικοπές στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ηλικιωμένων και των φτωχών (Medicare και Medicaid), αλλά και στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων που αποτελεί τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση του Ομπάμα.

Αποδιάρθρωση στα εργασιακά

Επιπλέον, οι Ρεπουμπλικανοί αξιώνουν την αποδιάρθρωση των συλλογικών συμβάσεων (ουσιαστικά, τη διάλυση των συνδικάτων στον δημόσιο τομέα) και την αναθεώρηση του Συντάγματος, έτσι ώστε να απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων για οποιαδήποτε μελλοντική αύξηση των φόρων ή των ορίων δανεισμού! Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούν το χρέος ως απλό πρόσχημα για μια απότομη, δραματική αλλαγή του κοινωνικού μοντέλου, που θα αναγορεύσει τον πιο άγριο νεοφιλελευθερισμό σε αιώνιο οικονομικό σύνταγμα των ΗΠΑ. Κάτι ανάλογο με αυτό που περιγράφει ως «Δόγμα του Σοκ» η Ναόμι Κλάιν στο ομώνυμο βιβλίο της - μόνο που χθες ήταν η Ουάσιγκτον που το επέβαλε σε χρεοκοπημένες χώρες του Νότου και της Ανατολής, ενώ τώρα η πιο επιθετική μερίδα των αμερικανικών ελίτ επιχειρεί να το εφαρμόσει στο εσωτερικό της πιο πλούσιας χώρας του κόσμου!

Στην πραγματικότητα, οι Ρεπουμπλικανοί εννοούν να εφαρμόσουν σε εθνική κλίμακα τη συνταγή που ήδη ακολουθούν σε σειρά Πολιτειών, όπου εξέλεξαν κυβερνήτες στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου. Για παράδειγμα, στην υπερχρεωμένη Πολιτεία του Μίτσιγκαν οι Ρεπουμπλικανοί ψήφισαν νόμο που επιτρέπει να παραμερίζονται τα εκλεγμένα δημοτικά συμβούλια από διορισμένους μάνατζερ με δικτατορικές εξουσίες λόγω της «οικονομικής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης». Αίφνης, στην πόλη Μπέντον Χάρμπορ ο κυβερνήτης Σνάιντερ αναγόρευσε σε «τσάρο» έναν ορκωτό λογιστή ονόματι Τζόζεφ Χάρις, ο οποίος προχώρησε σε μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, έσπασε τις συλλογικές συμβάσεις, κατάργησε εν μία νυκτί δημόσιες υπηρεσίες - δεν δίστασε μάλιστα να συγχωνεύσει την Αστυνομία με την... Πυροσβεστική!

Μέχρι χθες, η αμερικανική Δεξιά πρωτοστατούσε στην απελευθέρωση των παγκόσμιων αγορών, η οποία ωθεί κάθε κράτος να ανταγωνίζεται τα υπόλοιπα στην προσπάθεια προσέλκυσης κεφαλαίων με ατού τη χαμηλότερη φορολογία και τα μικρότερα μεροκάματα. Σήμερα, εφαρμόζει αυτό το μοντέλο οικονομικού δαρβινισμού στο εσωτερικό της ίδιας της Αμερικής, ωθώντας τη μια Πολιτεία εναντίον της άλλης. Για παράδειγμα, το ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικανούς Τέξας, με τον μηδενικό φόρο εισοδήματος και την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, προσελκύει κεφάλαια και δημιουργεί θέσεις εργασίας σε βάρος τής παραδοσιακά Δημοκρατικής Καλιφόρνιας, που βλέπει επιχειρήσεις να μεταναστεύουν με απειλητικά επιταχυνόμενο ρυθμό.

Ο γκρίζος ουρανός πάνω από το οικονομικό τοπίο της Αμερικής έχει έντονες επιπτώσεις στην κοινωνική συνείδηση. «Οι Αμερικανοί έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στην αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος», γράφει στους New York Times ο Ντέιβιντ Μπρουκς, προσθέτοντας ότι «διαμορφώνεται μια σκοτεινή ψυχική διάθεση του έθνους. Η χώρα είναι ανήσυχη, απαισιόδοξη, ντροπιασμένη, αβοήθητη και αμυνόμενη. Το μερίδιο των Αμερικανών που εμπιστεύονται την κυβέρνηση και το Κογκρέσο βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό. Το 70% πιστεύει ότι η χώρα βαδίζει σε λάθος δρόμο και τα δύο τρίτα ότι το έθνος βρίσκεται σε παρακμή». Στο μεταξύ, το οικονομικό καθεστώς εκτάκτου ανάγκης που επιβάλλουν οι Ρεπουμπλικανοί στις Πολιτείες όπου κυριαρχούν, θέτει το ερώτημα κατά πόσο μια παρατεταμένη εποχή αιματηρής λιτότητας είναι συμβατή με τη διατήρηση της αστικής Δημοκρατίας στη μορφή που γνώρισε η ανθρωπότητα τους δύο προηγούμενους αιώνες - και όχι μόνο στην Αμερική.