Δώδεκα παρατηρήσεις για την Χρυσή Αυγή

Αναδημοσιεύουμε από το LeninReloaded μια από τις καλύτερες αναλύσεις του φαινομένου της ανόδου της Χρυσής Αυγής.

1. Στις βουλευτικές εκλογές του 2009, η Χρυσή Αυγή έλαβε το 0.29% της ψήφου ή 19.624 ψηφοδέλτια. Σε αυτές τουΙουνίου του 2012 που κατέληξαν σε σχηματισμό κυβέρνησης, έλαβε το 6.92% της ψήφου ή 425.990 ψηφοδέλτια. Ο δείκτης αύξησης της εκλογικής επιρροής της στην τριετία είναι περίπου 24 φορές (23.86), ή 2386%. Στις δημοσκοπήσεις του Νοεμβρίου 2012, η Χρυσή Αυγή καταγράφει ποσοστά 13.5% (Pulse), 12.5% (VPRC), 12.4% (MARC). Αυτό σημαίνει μέσο όρο 12.8%. Σε σχέση με τις εκλογές του 2009, αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση εκλογικής δύναμης κατά 44.13 φορές ή 4413%. Σε σχέση με τα αποτελέσματα του Ιούνη, ο μέσος αυτός όρος καταγράφει ενίσχυση κατά 5.88% και πλησιάζει στον διπλασιασμό του ποσοστού (το 12.8% των δημοσκοπήσεων του Νοέμβρη είναι 92.48% μεγαλύτερο από το ποσοστό του κόμματος στις εκλογές του Ιούνη). Εκπροσωπεί δε περίπου 720.000 ψήφους.

2. Σε σχέση με ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα όπως αυτό του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία, η Χρυσή Αυγή είναι σαφώς πιο ρητά φασιστικό κόμμα, επιδεικνύοντας ναζιστικά σύμβολα, χαιρετώντας ναζιστικά, ή κραδαίνοντας το έμβλημα της δικτατορίας. Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί "μεταμοντέρνα ακροδεξιά", καθώς δεν αποπειράθηκε με κανένα τρόπο να κρύψει ή να καμουφλάρει τις φασιστικές της πεποιθήσεις και την νοσταλγία της για τον ιστορικό φασισμό και ναζισμό. Η πολιτική της γλώσσα και οι πολιτικές της δράσεις είναι ρητά και ωμά βίαιες, τα μέλη του κόμματος είναι "κομμάντο" επιθέσεων σε μετανάστες, έχουν ήδη αρκετές δικαστικές υποθέσεις σε βάρος τους, ποινικό μητρώο, κλπ. 

3. Το προφίλ της Χρυσής Αυγής πολιτικά στηρίζεται σε δύο άξονες: αντιμεταναστευτική στάση, όχι όμως απλώς ρητορικά αλλά "ακτιβιστικά", δηλαδή με συστηματικές επιχειρήσεις τρομοκράτησης μεταναστών που περιλαμβάνουν επιθέσεις με σκοπό τον φόνο, και αντικομμουνιστική στάση, που περιλαμβάνει και πάλι "ακτιβιστικές" δράσεις επίθεσης με σκοπό την πρόκληση σωματικής βλάβης. Κανένα από αυτά τα δύο στοιχεία δεν χαρακτηρίζει την "μεταμοντέρνα ακροδεξιά", που δέχεται την διαμεσολάβηση του αντιμεταναστευτισμού και του αντικομμουνισμού της από τους θεσμούς του "νόμου και της τάξης." Προσομοιάζουν, αντίθετα, με τον παραδοσιακό, "ακτιβιστικό" σε χαρακτήρα φασισμό και ναζισμό της δεκαετίας του 1930.

4. Το προφίλ της Χρυσής Αυγής, συγκρινόμενο με κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο, είναι πολύ λιγότερο φιλεργατικό και πολύ περισσότερο φιλοκεφαλαιοκρατικό, ενώ ο "ευρωσκεπτικισμός" που εκφράζει είναι πολύ μικρότερος.

5. Κατά συνέπεια, τα στοιχεία που παρατέθηκαν ήδη δείχνουν ότι ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας επικροτεί, με ραγδαία αυξανόμενους ρυθμούς, ένα κόμμα που δεν εμφανίζεται ως "εχθρός της ΕΕ", δεν εμφανίζεται ως "αντικαπιταλιστικό και φιλεργατικό", και δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει άμεση βία κατά των δύο ρητών του εχθρών, που είναι οι μετανάστες και οι κομμουνιστές (και ευρύτερα, οι "αριστεροί").

6. Φυσικά, και εν όψει αυτών των δεδομένων, η προσπάθεια "αποκάλυψης" του τι πραγματικά είναι η Χρυσή Αυγή παραβιάζει ανοιχτές θύρες. Μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν σημαντική για ένα κόμμα όπως το "Εθνικό Μέτωπο", ή, στα ελληνικά συμφραζόμενα, το ΛΑΟΣ και ακόμα και η ΝΔ. Όμως τίποτε δεν μπορεί να "αποκαλυφθεί" για την Χρυσή Αυγή, γιατί η Χρυσή Αυγή δεν προσπαθεί να αποκρύψει ούτε τον τρομοκρατικό της χαρακτήρα, ούτε την νοσταλγία της για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και την χούντα, ούτε το μίσος της για τους εργάτες, ούτε την απόλυτη αδιαφορία της για τις εργατικές κινητοποιήσεις, ούτε τον ανεξέλεγκτο ρατσισμό της. Και εφόσον επιβραβεύεται εκλογικά με ραγδαία αυξανόμενους ρυθμούς, επιβραβεύεται ακριβώς επειδή δεν τα κρύβει.

7. Προκαλεί τρόμο η υπόθεση του πού θα βρισκόταν σήμερα η Χρυσή Αυγή αν ήταν πιο πειστικά "αντιμνημονιακή" ή "φιλεργατική" ή "ευρωσκεπτικιστική" δύναμη. Αλλά και χωρίς να είναι τέτοια, εξασφάλισε τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης δύναμης από οποιοδήποτε κόμμα στην Ελλάδα, και πιθανώς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κάνοντάς το, θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα που αφορά στην οπισθοδρομικότητα και τον πρωτογονισμό ενός σημαντικού τμήματος της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό είναι ένα θέμα-ταμπού για όλους, αλλά αναρωτιέμαι πόσο μπορεί να συνεχίσει να αποσιωπάται. Η μαζική στροφή σε ένα "μεταμοντέρνου" χαρακτήρα ακροδεξιό κόμμα είναι εξηγήσιμη με ευρύτερους συστημικούς όρους. Αλλά αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετικό. Στην Ελλάδα μια διαρκώς αυξανόμενη μάζα ανθρώπων εκφράζει την προτίμησή της για ένα κόμμα που ενσαρκώνει την βούληση για τρομοκρατική οπισθοδρόμηση στις σκοτεινότερες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ένα κόμμα, περαιτέρω, που θα ήταν πραγματικά αστείο να θεωρήσει κανείς ότι πείθει κάποιον στη βάση οικονομικού προγράμματος και τεχνοκρατικών γνώσεων. Ποιος ψηφίζει Χρυσή Αυγή ή δηλώνει πως θα ψηφίσει Χρυσή Αυγή επειδή θεωρεί ότι "θα διαπραγματευτεί καλύτερα το μέλλον μας στην ευρωζώνη" ή ότι έχει "καλύτερους οικονομολόγους" από αυτούς που διορίστηκαν από τα παραδοσιακά αστικά κόμματα; Δεν είναι καθόλου το ζητούμενο της ψήφου η τεχνοκρατικού χαρακτήρα επιλογή: είναι καθαρά η επιλογή της τρομοκρατίας ως τέτοιας, πέρα από κάθε αναμονή και προσδοκία "επίλυσης προβλημάτων" οικονομικού τύπου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή στην ελληνική κοινωνία ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων (γύρω στους720.000, όπως είπαμε) που αδυνατεί να σκεφτεί οτιδήποτε για το μέλλον πέραν του ότι θα ήθελε να δει λουτρά αίματος γύρω του. Είναι μια εξαιρετικά επίπονη και δυσβάσταχτη σκέψη, αλλά είναι δύσκολο να καμουφλαριστεί πίσω από την υπόθεση της "άγνοιας" για το τι ψηφίζει κάποιος. Και θέτει βέβαια το ζήτημα της παταγώδους αποτυχίας της αστικής τάξης στην Ελλάδα να δημιουργήσει έστω και την πατίνα "αστικού πολιτικού πολιτισμού." Σαφέστατα και αυτός είναι ένα εποικοδόμημα ιδεολογικού χαρακτήρα, αλλά δεν καταρρέει παντού με την δραματική ταχύτητα που κατέρρευσε στην Ελλάδα. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, που σίγουρα δεν περνάει καλά τα τελευταία χρόνια, δεν έχει τίποτε παρόμοιο με την δραματική άνοδο της ναζιστικής λαίλαπας στη χώρα μας. Θα πρέπει λοιπόν να εικάσουμε ότι υπήρχε κάτι θανατηφόρα, ανεξέλεγκτα αντιδραστικό και οπισθοδρομικό στην ίδια την αστική κυριαρχία πριν την κρίση στην χώρα μας· ότι τα "χρόνια της ευημερίας" ήταν επίσης βαθιά, αν και αδήλωτα, σκοταδιστικά χρόνια, χωρίς καμία σύνδεση με την νοητική και πολιτική καλλιέργεια των μεσαίων και μικρομεσαίων στρωμάτων, τα οποία υποτίθεται ότι ωφελήθηκαν οικονομικά στην προηγούμενη περίοδο "ανάπτυξης" του κεφαλαίου στη χώρα. Αν υπάρχει μια χώρα όπου το σύνθημα "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα" αποκτά άμεσο και δραματικό πολιτικό νόημα σε σχέση με την απτή πραγματικότητα, αυτή είναι η Ελλάδα.

8. Ο βαθμός κινηματικής συσπείρωσης της Χρυσής Αυγής είναι πολύ χαμηλός. Το κόμμα λάμπει δια της απουσίας του από τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις και δεν εμπλέκεται σε απεργίες. Οι δράσεις του αφορούν κατά κόρον μικρές ομάδες κατάλληλα εξοπλισμένων μπράβων και τραμπούκων. Εάν η Χρυσή Αυγή είχε κινηματική συσπείρωση ανάλογη με του ΚΚΕ, στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι βέβαιο ότι θα θρηνούσαμε δεκάδες ανθρώπινα θύματα φασιστικής βίας.

9. Παραδόξως λοιπόν, αν και ψηφίζεται ως κόμμα "ακτιβιστικό", η Χρυσή Αυγή ψηφίζεται κατά τεράστια πλειοψηφία από μη "ακτιβιστές", από ανθρώπους που είναι θεατές του τρομοκρατικού ακτιβισμού που επιλέγουν, και τον επιλέγουν εκ του "νομιμόφρονος" ασφαλούς. Ο συνδυασμός ακτιβιστικής τρομοκρατίας και  σαγήνης της θεαματικότητας είναι ιδιάζων, και είναι το μόνο κατά βάση "μεταμοντέρνο" στοιχείο στην Χρυσή Αυγή.Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι η προβολή από τα έντυπα και τηλεοπτικά ΜΜΕ είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση του κόμματος. Σημαίνει επίσης την εξάπλωση μιας νοοτροπίας αποκρουστικά υποκριτικής, σύμφωνα με την οποία "νομοταγείς" πολίτες επιλέγουν την φασιστική τρομοκρατία χωρίς οι ίδιοι να ρισκάρουν τη σχέση τους με τον νόμο και την τάξη, χωρίς την παραμικρή διάθεση να διακινδυνεύσουν οι ίδιοι την δική τους σωματική ακεραιότητα και ασφάλεια. Η Χρυσή Αυγή είναι ο ενοικιαζόμενος μπράβος μιας μάζας θρασύδειλων, και αυτή η θρασυδειλία έχει πάρει ενδημικό χαρακτήρα στη χώρα.

10. Αυτό όμως σημαίνει ότι και οι παραινέσεις στο ταξικό κίνημα να "συγκρουστεί" βίαια με τον αντίπαλο είναι του ίδιου ακριβώς χαρακτήρα. Γιατί βέβαια, δεν υπάρχουν καν ευρείες μάζες φασιστών στον δρόμο για να "συγκρουστεί" μαζί τους το ταξικό κίνημα. Οι μάζες αυτές βρίσκονται στα σπίτια τους, μπροστά στην τηλεόραση, στις καφετέριες, στους χώρους εργασίας, και είναι σιωπηλές, όπως σιωπηλή είναι η μορφή της "εκδίκησής" τους. Όταν υπάρχουν βίαιες συγκρούσεις --και τέτοιες υπήρξαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν-- είναι μικρής κλίμακας γιατί μικρής κλίμακας είναι και οι ομάδες κρούσης του κόμματος. Συνεπώς, αυτό στο οποίο καλούν διάφοροι όταν μιλούν για την ανάγκη μαζικής σύγκρουσης είναι απλώς ανέφικτο, και κάτι παραπάνω: δηλώνει την ίδια ακριβώς σχέση μεταξύ πρόκρισης της ακτιβιστικής βίας και του ρόλου του εκ του ασφαλούς θεατή που συγκροτεί την φασιστική υποκειμενικότητα των μαζών στη χώρα σήμερα.

11. Είναι ξεκάθαρο ότι η μέθοδος αντιμετώπισης που υπάρχει σήμερα στο ταξικό κίνημα για την Χρυσή Αυγή είναι η μέθοδος απόκρουσής της από θεσμικούς και οργανωμένους χώρους: συνδικάτα, χώρους εργασίας, σχολεία, πανεπιστήμια, δημοτικά συμβούλια, γιορτές και επετείους. Είναι μέθοδος αντιμετώπισής της στον δημόσιο και θεσμικά οριζόμενο χώρο. Αυτή η μέθοδος είναι κατά βάση αποτελεσματική. Αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτε για την Χρυσή Αυγή εκτός δημόσιου και θεσμικά οριζόμενου χώρου, δηλαδή για την Χρυσή Αυγή ως φαινόμενο αυτιστικής και εκδικητικής ιδιωτείας. Οι Λαϊκές Επιτροπές έχουν έναν σημαντικό ρόλο να παίξουν στις γειτονιές, με παρεμβάσεις, κινητοποίηση, και ενημέρωση των πολιτών, και για να τα λέμε όλα, με την χρήση μιας πολιτικής της ντροπής, μιας πολιτικής που δουλεύει ντροπιάζοντας δημόσια όσους στηρίζουν τον τραμπουκισμό και την τρομοκρατία που έχει δύναμη σε μικρής κλίμακας κοινότητες όπου οι άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους. Αυτή η πολιτική, που σέρνει δια της βίας την "ιδιωτική" στάση στον δημόσιο χώρο, έχει αξία και σημασία. Αλλά και πάλι δεν αρκεί για όλες τις περιπτώσεις σιωπηρού "χρυσαυγιτισμού", ούτε καν για την πλειοψηφία τους. Η δύναμη να συντριβεί η προώθηση του κόμματος από τα ΜΜΕ, περιλαμβανομένης της καταγγελίας του "στησίματος" αυτής της προώθησης είναι επίσης σημαντική, όπως σημαντική είναι και η επίταση των παρεμβάσεων της πολιτικοποιημένης νεολαίας.

12. Αν και είναι ένα φαινόμενο πολιτικού πρωτογονισμού, ο "χρυσαυγιτισμός" δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μονοδιάστατα, μία και έξω, ή αποκλειστικά "επιθετικά": χρειάζεται συνδυασμένη και καθολική δράση σε μια σειρά επιπέδων:

α) την οργανωμένη απόκρουση των προσπαθειών διείσδυσής του στα συνδικάτα και τους χώρους εργασίας

β) την οργανωμένη απόκρουση των προσπαθειών διείσδυσής του στα εκπαιδευτικά ιδρύματα

γ) την δράση των λαϊκών επιτροπών, που πρέπει να ενισχυθούν αριθμητικά και να επεκταθούν γεωγραφικά, σε τοπικό επίπεδο

δ) την αυξανόμενη μετατόπιση του χώρου της πολιτικής από την τηλεόραση και το διαδίκτυο στους χώρους δουλειάς και στον δρόμο, όπου η Χ.Α αδυνατεί να επιβληθεί, ή να παρουσιαστεί καν ως οργανωμένο και δεδηλωμένο πολιτικό σύνολο

ε) την οργανωμένη απόκρουση κάθε μελλοντικής προσπάθειας οργάνωσης "υπερκομματικών", αντισυνδικαλιστικών και "εθνικά ενωτικών" πολιτικών δράσεων τύπου πλατειών 2011

στ) την συγκροτημένη αποκάλυψη του ρόλου και των κινήτρων των ΜΜΕ που προβάλλουν και προωθούν, άμεσα και έμμεσα, την δράση της Χρυσής Αυγής, καθώς και τον  στιγματισμό των δημοσιογράφων και ομίλων συμφερόντων που εμπλέκονται, ονομαστικά και δημόσια

ζ) την αδιάκοπη επιμονή στην επιμόρφωση των μαζών, στην έξοδό τους από την σκοταδιστική άγνοια που αποδεδειγμένα έχει προωθηθεί και εξαπλωθεί στην περίοδο της "αστικής ευημερίας." Αυτό σημαίνει και λεκτική σύγκρουση με συναδέλφους, γνωστούς και φίλους που ακούγονται να αναπαράγουν ιδέες φιλικές ως προς το συγκεκριμένο κόμμα. Πρέπει να σπάσει το ταμπού της ανοχής του φασισμού σε οικεία περιβάλλοντα, να νιώσουν την πίεση της υποχρέωσης να "δίνουν λογαριασμό" για όσα λένε και όσα σκέφτονται οι εκ του καναπέ τροφοδότες του τρομοκρατικού φασιστικού ακτιβισμού.