Ο βάλτος της Ιρλανδίας το μέλλον της Ελλάδας υπό την κατοχή του ΔΝΤ

Αναδημοσιεύουμε από το περιοδικό Επίκαιρα το άρθρο του Λεωνίδα Βατικιώτη σχετικά με το Ιρλανδικό θαύμα των 2 προηγούμενων δεκαετιών και με τη σημερινή τραγική κατάσταση που βιώνουν οι Ιρλανδοί εργαζόμενοι.

Το τέλος της Αργεντινής, που ήταν ο πιο καλός μαθητής του ΔΝΤ, το είδαμε. Καιρός τώρα να παρακολουθήσουμε το άδοξο τέλος μιας ακόμη χώρας – προτύπου που από τη δεκαετία του ’90 μέχρι την Άνοιξη του 2010 αποτελούσε υπόδειγμα όχι μόνο της ντόπιας πολιτικής ελίτ – ποιος ξεχνάει τον Κώστα Σημίτη, ως πρωθυπουργό, να πλέκει το εγκώμιο του «κέλτικου τίγρη» – αλλά και των Βρυξελλών. Ακόμη ηχούν στα αυτιά μας οι παραινέσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, στις αρχές του 2010 προς την Ελλάδα να γίνει Ιρλανδία, υιοθετώντας αντιλαϊκές πολιτικές λιτότητας, ως αντίδοτο στην κρίση. «Η Ελλάδα έχει να μιμηθεί ένα μοντέλο και αυτό το μοντέλο είναι η Ιρλανδία», ήταν τα λόγια του. «Η Ιρλανδία είχε εξαιρετικά δύσκολα προβλήματα τα οποία αντιμετώπισε με σοβαρό τρόπο και είναι κάτι που τώρα αναγνωρίζεται από όλους», δήλωνε από τη Φρανκφούρτη. Τα εγκώμιά του αφορούσαν τα μέτρα περικοπών που με πρωτοπόρο τρόπο εφαρμόστηκαν στην Ιρλανδία και οδήγησαν στη φτώχεια το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της. Ειδικότερα, μείωση των μισθών στον δημόσιο τομέα κατά 15%, των κρατικών βοηθημάτων για τα παιδιά κατά 10%, των επιδομάτων ανεργίας κατά 4,1% και των δημοσίων δαπανών συνολικά κατά 7,5%. Αυτό είναι το μοντέλο που υπέδειξε στην Ελλάδα ο Ζαν Κλοντ Τρισέ.

Ο «καλός Ιρλανδός μαθητής»

Τις προηγούμενες μέρες μια σειρά εξελίξεις έφεραν στην επιφάνεια τις επιδόσεις του «καλού ιρλανδού μαθητή», που ο πρόεδρος της ΕΚΤ πρότεινε να ακολουθήσουμε. Με λίγα λόγια, αποτυχία! Το αποτέλεσμα των παραπάνω εξοντωτικών για την λαϊκή πλειοψηφία και κυρίως άδικων μέτρων που εφαρμόσθηκαν ήταν η Ιρλανδία να βουλιάξει ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση και η αναξιοπιστία της στις διεθνείς αγορές (αυτό δεν αποτελεί το ύψιστο κριτήριο με το οποίο κρίνεται κάθε πολιτική;) να βρεθεί στο ναδίρ.

Ας δούμε τα γεγονότα με τη σειρά. Η εφαρμογή των παραπάνω κανιβαλικών μέτρων συνέβαλε καθοριστικά ώστε να πειστούν οι διαβόητες αγορές πως το Δουβλίνο είναι διατεθειμένο να εφαρμόσει κάθε αναγκαίο μέτρο που θα εξασφαλίσει την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους της Ιρλανδίας. Κι έτσι μετά την υιοθέτησή τους, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, τα επιτόκια των ιρλανδικών ομολόγων κινήθηκαν καθοδικά μαζί με τα συμβόλαια ασφάλισης πιστωτικού κινδύνου (CDS) ενώ ανοδικοί ήταν και οι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Γεγονός ιδιαίτερα ελπιδοφόρο αν ληφθεί υπ’ όψη ότι το 2009 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 7,1%. Αξίζει να αναφερθεί πως το δημόσιο χρέος της Ιρλανδίας παρότι είναι γνήσιο τέκνο της τρέχουσας κρίσης, δεν προκαλεί καμιά ανησυχία. Μέχρι πέρυσι δε η πατρίδα του Τζέιμς Τζόυς ήταν από τις ελάχιστες της ευρωζώνης που, σε ότι αφορά το δημόσιο χρέος, εκπληρούσε το κριτήριο του Μάαστριχτ καθώς κυμαινόταν κάτω του 60% του ΑΕΠ και συγκεκριμένα στο 58%. Η εκτίμηση πως η εκτίναξη του δημόσιου χρέους αποτελεί δημιούργημα της κρίσης επαληθεύεται αν δούμε ότι το 2007 κυμαινόταν μόλις στο 28% του ΑΕΠ, για να ανέβει το 2008, όταν ξέσπασε η κρίση στο 37% και το 2009 στο 58%. Κανένας λόγος ανησυχίας ωστόσο ακόμη κι έτσι.

Μοναδική εξαίρεση συνεχίζει να αποτελεί το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού το οποίο είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη, υπερβαίνοντας ακόμη και το ελληνικό, και φθάνει το 12%. Οι προοπτικές δε είναι ακόμη χειρότερες καθώς είναι βέβαιο πως το επόμενο διάστημα το δημοσιονομικό έλλειμμα θα εκτιναχθεί στο 30% του ΑΕΠ, τροφοδοτώντας μια νέα αύξηση του δημόσιου χρέους, που το 2014 εικάζεται ότι θα φθάσει το 136% του ΑΕΠ! Ο λόγος; Τα επιπλέον χρήματα που θα δώσει η (δεξιά) κυβέρνηση του Μπράιαν Κόουεν για να καθαρίσει τον Κόπρο του Αυγεία από την Anglo Irish Bank, υπόδειγμα τράπεζας – ζόμπι, που έχει αφαιμάξει τον κρατικό προϋπολογισμό και ακόμη αδυνατεί να σταθεί στα πόδια της. Ήδη η Anglo Irish Bank, «τράπεζα των κατασκευαστών» όπως λέγεται λόγω της στήριξης που παρείχε στον κατασκευαστικό τομέα τις προηγούμενες δεκαετίες χρηματοδοτώντας την φούσκα του, έχει ξεζουμίσει τους ιρλανδούς φορολογούμενους με 23 δισ., ενώ η προβλεπόμενη επιπλέον ενίσχυσή της με 25 δισ. ευρώ ακόμη, θεωρείται βέβαιο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου (ενδεικτικά: Financial Times, 21 Σεπτέμβρη 2010) ότι θα οδηγήσει το έλλειμμα στο 30%! Τα 23 δε αυτά δισ. ευρώ είναι κλάσμα μόνο από τα 73 δις. που έχουν συνολικά δοθεί στις τράπεζες!

Πως αντιδράει η κυβέρνηση απέναντι σε αυτή την προοπτική; Με επιπλέον περικοπές και αυξήσεις φόρων που αγγίζουν τα 3 δισ. ευρώ και ισοδυναμούν με το 2% του ΑΕΠ. Έτσι όμως φαίνεται η βαθιά αδικία που συντελείται, η πρωτοφανής σε έκταση αναδιανομή κοινωνικού πλούτου που είναι σε εξέλιξη με πρόφαση την κρίση. Γιατί, μια ματιά στη διαδρομή του χρήματος δείχνει ότι υπαίτιος του ελλείμματος και του χρέους σε δεύτερο χρόνο είναι οι τράπεζες, ενώ ο λογαριασμός μεταβιβάζεται στους δημόσιους υπάλληλους, τους άνεργους και τις εργαζόμενες οικογένειες με παιδιά, που καλούνται να καλύψουν τα ελλείμματα… των τραπεζών!

Η πολιτική όμως αυτή δεν είναι μόνο αυθαίρετη και βαθιά άδικη, αλλά είναι και αναποτελεσματική καθώς το μόνο που εγγυάται (πέρα από τον άκοπο πλουτισμό και την επιβράβευση των κερδοσκόπων και την πτώχευση των εργαζομένων) είναι η διαιώνιση της ύφεσης και ακόμη η αδυναμία δανεισμού και εξυπηρέτησης του ίδιου του χρέους.

Λιτότητα ίσον ύφεση

Το καμπανάκι κινδύνου για την κατάσταση της οικονομίας της Ιρλανδίας έκρουσε η βρετανική τράπεζα Barclay’s, που πριν ενδυθεί όλο θράσος την αμφίεση του αξιόπιστου κριτή κολυμπούσε κι αυτή στην κερδοσκοπία με αποτέλεσμα στα τέλη του 2008 να φθάσει στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Τώρα, η βρετανική τράπεζα εφιστούσε την προσοχή των επενδυτών στο ενδεχόμενο η Ιρλανδία να προσφύγει στο ΔΝΤ, ακολουθώντας τον δρόμο της Ελλάδας (και αφήνοντας μας με την απορία γιατί ένας τόσο αξιόπιστος αναλυτής των τάσεων της αγοράς δεν προέβλεψε την δική του χρεοκοπία πριν διατυπώσει χρησμούς για την χρεοκοπία των άλλων…). Τις ανησυχίες κλήθηκε να διασκεδάσει ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας την προηγούμενη Κυριακή 19 Σεπτέμβρη δηλώνοντας ότι «τα θεμέλια της οικονομικής δομής είναι πολύ ισχυρά». Η ανακοίνωσή του (παρότι κινούταν σε διαμετρικά αντίθετα κατεύθυνση από τις απαράδεκτες δηλώσεις του έλληνα ομολόγου του την ίδια κρίσιμη περίοδο, που παρομοίαζε την Ελλάδα με Τιτανικό, ενθαρρύνοντας στην πράξη τις επιθέσεις κατά των ελληνικών ομολόγων) δεν κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις. Έτσι στη δημοπρασία ιρλανδικών ομολόγων που έγινε την Τρίτη 21 Σεπτέμβρη τα επιτόκια με τα οποία δανείστηκε το Δουβλίνο άγγιξαν επίπεδα ρεκόρ και (ω του θαύματος!) η προφητεία της Barclay’s (αυτο)εκπληρωνόταν. Συγκεκριμένα τα 4ετή ομόλογα πουλήθηκαν με 4,8% επιτόκιο (από 3,6% τον Αύγουστο) και τα 8ετή με 6% (από 5,1% τον Ιούνη). Το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων άγγιξε το 6,7% για πρώτη φορά από την ένταξη της Ιρλανδίας στην ευρωζώνη και τα συμβόλαια ασφάλισης πιστωτικού κινδύνου έφθασαν κι αυτά στο επίπεδο ρεκόρ του 5%. Περιττό να πούμε ότι η άνοδος των επιτοκίων σημαίνει νέα, μυθικά κέρδη για τις τράπεζες – συναδέλφους της Barclay’s (και γιατί όχι και την ίδια;) που κάλυψαν την έκδοση προσφέροντας το χρήμα στην κυβέρνηση.

Τα σύννεφα έγιναν ακόμη περισσότερα πάνω από την Ιρλανδία δύο μέρες αργότερα, την Πέμπτη 23 Σεπτέμβρη, όταν δόθηκαν στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τη πορεία του ΑΕΠ της, που επιβεβαίωναν ότι ο πάλαι ποτέ «κέλτικος τίγρης» βυθιζόταν σε ύφεση. Ειδικότερα η αξία των αγαθών και υπηρεσιών κατά το δεύτερο τρίμηνο μειώθηκε κατά 1,2% σε σχέση με το προηγούμενο, τερματίζοντας απότομα τους ασθενικούς μεν αλλά θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης του ΑΕΠ που καταγράφηκαν στο πρώτο τρίμηνο. Τα συμπεράσματα από αυτή την αρνητική εξέλιξη είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, καθώς επιβεβαιώνεται ότι η λιτότητα δεν οδηγεί στην ανάπτυξη αλλά στην εμβάθυνση της ύφεσης. Το προφανές αυτό συμπέρασμα το υιοθετούσε ακόμη και η συντηρητική εφημερίδα Wall Street Journal, στην έκδοση του προηγούμενου Σαββατοκύριακου, 24-26 Σεπτέμβρη, που έγραφε από την πρώτη της κιόλας σελίδα: «Τα εντεινόμενα προβλήματα της Ιρλανδίας εγείρουν ανησυχίες για τη σοφία που υπάρχει πίσω από τα αυστηρά μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας που η πρώην κέλτικη τίγρη και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θέσει σε εφαρμογή τα οποία εμποδίζουν τους καταναλωτές και βγάζουν το χρήμα από την οικονομία… Ο κίνδυνος είναι τα οικονομικά προβλήματα της Ιρλανδίας να διευρύνουν τα δημοσιονομικά και τραπεζικά της προβλήματα. Μια πιο αδύνατη οικονομία σημαίνει λιγότερα φορολογικά έσοδα, καθιστώντας δυσκολότερο για την κυβέρνηση να ανταποκριθεί στο στόχο μείωσης του ελλείμματος στο ευρωπαϊκό όριο του 3% μέχρι το 2014. Όσο η οικονομία εξασθενεί για τους ιρλανδούς οφειλέτες θα είναι δυσκολότερο να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, επιβαρύνοντας τις τράπεζες της Ιρλανδίας με ακόμη περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό, με τη σειρά του, θα αναγκάσει την ιρλανδική κυβέρνηση να παράσχει ακόμη μεγαλύτερη βοήθεια, υπονομεύοντας έτσι το αξιόχρεό της».

Κατά συνέπεια, η λιτότητα οδηγεί στην ύφεση κι από κει στο ΔΝΤ που θα φέρει νέα λιτότητα. Συμπέρασμα που αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν πάρουμε υπ’ όψη μας ότι η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα που εφάρμοσε τα μέτρα λιτότητας. Κατά συνέπεια βλέποντας τα τωρινά δεινά της μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί σε όλη την Ευρώπη και πολύ περισσότερο στο «πειραματόζωο Ελλάδα» όσο θα βρίσκεται υπό την κατοχή του ΔΝΤ, καθώς στη χώρα μας επιβλήθηκε η πιο βάρβαρη πολιτική άγριων περικοπών, σε έξι μήνες ή ένα χρόνο. Όταν δηλαδή θα έχουν αρχίσει να διαχέονται σε όλη την έκταση και το βάθος της οικονομίας τα μέτρα περικοπών που υιοθετήθηκαν σε όλη την έκταση της γηραιάς ηπείρου το πρώτο εξάμηνο του 2010. Ακόμη και μία ελπίδα να υπήρχε να αποφευχθεί η διπλή ύφεση, πλέον εξαφανίζεται. Το μέλλον που χαράζει επομένως η λιτότητα και οι περικοπές είναι ένας χρόνιος βάλτος ύφεσης και αυξανόμενης ανεργίας, τον οποίο οι πολιτικές ηγεσίες θα επικαλούνται, με την αναίδεια του πατροκτόνου που ζητάει επιείκεια επειδή είναι ορφανός, για να συνεχίσουν να εφαρμόζουν την ίδια καταστροφική πολιτική, παρατείνοντας την στο διηνεκές!