Πετρου Παπακωνσταντινου - Καθημερινή
Πάγωσε η κοινή γνώμη από τον φρικτό θάνατο τριών νέων ανθρώπων, εργαζομένων στη μοιραία τράπεζα της οδού Σταδίου. Γενική είναι η απαίτηση να εντοπισθούν το συντομότερο δυνατό οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί του δολοφονικού εμπρησμού, να εξακριβωθούν οι πραγματικές συνθήκες της τραγωδίας και να επιβληθεί παραδειγματική τιμωρία των ενόχων. Ωστόσο, το αποτρόπαιο έγκλημα δεν μπορεί να κρύψει το βασικό πολιτικό μήνυμα της προχθεσινής γενικής απεργίας, ούτε να αξιοποιηθεί για τη σπίλωση πολιτικών δυνάμεων. Μια παρόμοια τυμβωρυχία θα προσέβαλε, άλλωστε, κατά βάναυσο τρόπο και τη μνήμη των νεκρών.
Το μεγαλύτερο συλλαλητήριο των τελευταίων 25 χρόνων σηματοδότησε μια πραγματική τομή στα μεταπολιτευτικά χρονικά. Δεν ήταν μόνο το μέγα πλήθος, αλλά και το εντελώς ασυνήθιστο πάθος, η ευρύτατη διάδοση «ακραίων» συνθημάτων και πρακτικών μεταξύ οπαδών διαφόρων κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του πιο πειθαρχημένου ΚΚΕ, αλλά και του ΠΑΣΟΚ. Υπήρχε στον αέρα κάτι από Αργεντινή του 2000- 2001, κάτι από το «que se vayan todos» (να φύγουν όλοι!), μια αυθόρμητη, «πληβειακή» οργή εναντίον ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, των τραπεζιτών και των μέσων ενημέρωσης. Τα μεγαλύτερα ξένα δίκτυα διέγνωσαν εμβρυακές τάσεις κοινωνικής έκρηξης και πολιτικής κατάρρευσης. Η ερώτηση της ημέρας που έθεσε στο κοινό το CNN ήταν: «Μήπως τα μέτρα που επεβλήθησαν στην Ελλάδα είναι πολύ εξοντωτικά»;
Αυτό το υπαρκτό ρεύμα, που διατρέχει και υπερβαίνει όλους τους πολιτικούς χώρους έγινε προσπάθεια να αποδοθεί στην Αριστερά. Το σύνθημα έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος, από το βήμα της Βουλής, «φωτογράφησε» το ΚΚΕ, υποστηρίζοντας ότι η εκ μέρους του αμφισβήτηση του Συντάγματος «νομιμοποιεί στις συνειδήσεις των πολιτών τη βία». Στο ίδιο μήκος κύματος, οι νεόκοποι σύμμαχοι του ΠΑΣΟΚ από τις γραμμές του ΛΑΟΣ κατηγόρησαν το ΚΚΕ, ούτε λίγο - ούτε πολύ, ότι εννοεί να καταλύσει το πολίτευμα.
Οτι το ΚΚΕ, ένα κόμμα με ιστορία 92 χρόνων, δεν θεωρεί την αστική δημοκρατία αξεπέραστο ιστορικό ορίζοντα και οραματίζεται να δημιουργήσει κάποια μέρα μια διαφορετικού τύπου κοινωνική οργάνωση, δεν είναι δα και καμιά μεγάλη ανακάλυψη. Ουδείς εχέφρων άνθρωπος πιστεύει, ωστόσο, ότι η Αλέκα Παπαρήγα σκέφτεται στα σοβαρά να περάσει από «το όπλο της κριτικής» στην «κριτική των όπλων». Το γεγονός ότι εμφανίζονται ως «επαναστατικές» πράξεις συμβολικές χειρονομίες με αφορμή ένα πανό στην Ακρόπολη -ακτιβισμός που θεωρείται χαριτωμένος όταν γίνεται για την προστασία της καρέτα-καρέτα, αλλά αντιμετωπίζεται ως ιεροσυλία όταν αφορά το ψωμί και τη δουλειά- αποτελεί σύμπτωμα πολιτικής ανασφάλειας.
Εξίσου καταχρηστικό εμφανίζεται το επιχείρημα ότι η συνθηματολογία του ΚΚΕ για «ανυπακοή» νομιμοποιεί την κουλτούρα της βίας. Πρώτα απ’ όλα, γιατί, ακόμη κι αν δεχτούμε το δόγμα του Μαξ Βέμπερ περί «κρατικού μονοπωλίου της νόμιμης βίας», αυτή η νομιμότητα αυτοακυρώνεται όταν είναι ακραία ή μονόπλευρη: όταν αστυνομικοί πυροβολούν άοπλο 15χρονο και ψεκάζουν με χημικά 80χρονο, όταν το ΣΔΟΕ ασχολείται με καθηγητές που κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα κι όχι με τα μεγάλα λαμόγια, που λεηλατούν το κράτος. Ούτε είναι καινοφανές ένας νόμος που ψηφίζεται από τη Βουλή να ακυρώνεται όταν απορρίπτεται με σαρωτικό τρόπο από την κοινωνία. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ψήφισε το 1978 τον περίφημο «νόμο- πλαίσιο» για τα ΑΕΙ, τον οποίο κατήργησε η ίδια το 1980, ύστερα από δυναμικές φοιτητικές κινητοποιήσεις, τις οποίες υποστήριξε και το ΠΑΣΟΚ.
Όπως η ενοχοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ για τις ταραχές του Δεκέμβρη του 2008, έτσι και η σημερινή ενοχοποίηση του ΚΚΕ δεν γίνεται γιατί τάχα «δεν ξεκαθαρίζουν τις θέσεις τους για τη βία». Ο πραγματικός λόγος είναι άλλος: και στις δύο περιπτώσεις, το κυβερνών κόμμα πυροδότησε κοινωνική θύελλα, ενώ ο έτερος εταίρος του δικομματισμού βρισκόταν κι αυτός σε βαθύτατη κρίση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες ανατροπής ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού και απότομης ενίσχυσης της Αριστεράς. Αν το 2008 η έκρηξη του νεανικού «πρεκαριάτου» ήταν προνομιακό έδαφος για τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τη φορά η ευρύτερη εργατική - λαϊκή αναταραχή ενισχύει εξ αντικειμένου τον ρόλο του ΚΚΕ. Η Αριστερά έχει μια δεύτερη ευκαιρία, την οποία όμως θα χάσει και πάλι αν δεν λύσει γρήγορα δύο θεμελιώδη προβλήματα: τον παραλυτικό εμφύλιο ανάμεσα στις διάφορες συνιστώσες της και την ανεπαρκή επεξεργασία πολιτικής πρότασης για το καυτό σήμερα, πέραν των «οραματικών» διακηρύξεων και «κινηματικών» χειρονομιών.
Πάγωσε η κοινή γνώμη από τον φρικτό θάνατο τριών νέων ανθρώπων, εργαζομένων στη μοιραία τράπεζα της οδού Σταδίου. Γενική είναι η απαίτηση να εντοπισθούν το συντομότερο δυνατό οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί του δολοφονικού εμπρησμού, να εξακριβωθούν οι πραγματικές συνθήκες της τραγωδίας και να επιβληθεί παραδειγματική τιμωρία των ενόχων. Ωστόσο, το αποτρόπαιο έγκλημα δεν μπορεί να κρύψει το βασικό πολιτικό μήνυμα της προχθεσινής γενικής απεργίας, ούτε να αξιοποιηθεί για τη σπίλωση πολιτικών δυνάμεων. Μια παρόμοια τυμβωρυχία θα προσέβαλε, άλλωστε, κατά βάναυσο τρόπο και τη μνήμη των νεκρών.
Το μεγαλύτερο συλλαλητήριο των τελευταίων 25 χρόνων σηματοδότησε μια πραγματική τομή στα μεταπολιτευτικά χρονικά. Δεν ήταν μόνο το μέγα πλήθος, αλλά και το εντελώς ασυνήθιστο πάθος, η ευρύτατη διάδοση «ακραίων» συνθημάτων και πρακτικών μεταξύ οπαδών διαφόρων κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του πιο πειθαρχημένου ΚΚΕ, αλλά και του ΠΑΣΟΚ. Υπήρχε στον αέρα κάτι από Αργεντινή του 2000- 2001, κάτι από το «que se vayan todos» (να φύγουν όλοι!), μια αυθόρμητη, «πληβειακή» οργή εναντίον ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, των τραπεζιτών και των μέσων ενημέρωσης. Τα μεγαλύτερα ξένα δίκτυα διέγνωσαν εμβρυακές τάσεις κοινωνικής έκρηξης και πολιτικής κατάρρευσης. Η ερώτηση της ημέρας που έθεσε στο κοινό το CNN ήταν: «Μήπως τα μέτρα που επεβλήθησαν στην Ελλάδα είναι πολύ εξοντωτικά»;
Αυτό το υπαρκτό ρεύμα, που διατρέχει και υπερβαίνει όλους τους πολιτικούς χώρους έγινε προσπάθεια να αποδοθεί στην Αριστερά. Το σύνθημα έδωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος, από το βήμα της Βουλής, «φωτογράφησε» το ΚΚΕ, υποστηρίζοντας ότι η εκ μέρους του αμφισβήτηση του Συντάγματος «νομιμοποιεί στις συνειδήσεις των πολιτών τη βία». Στο ίδιο μήκος κύματος, οι νεόκοποι σύμμαχοι του ΠΑΣΟΚ από τις γραμμές του ΛΑΟΣ κατηγόρησαν το ΚΚΕ, ούτε λίγο - ούτε πολύ, ότι εννοεί να καταλύσει το πολίτευμα.
Οτι το ΚΚΕ, ένα κόμμα με ιστορία 92 χρόνων, δεν θεωρεί την αστική δημοκρατία αξεπέραστο ιστορικό ορίζοντα και οραματίζεται να δημιουργήσει κάποια μέρα μια διαφορετικού τύπου κοινωνική οργάνωση, δεν είναι δα και καμιά μεγάλη ανακάλυψη. Ουδείς εχέφρων άνθρωπος πιστεύει, ωστόσο, ότι η Αλέκα Παπαρήγα σκέφτεται στα σοβαρά να περάσει από «το όπλο της κριτικής» στην «κριτική των όπλων». Το γεγονός ότι εμφανίζονται ως «επαναστατικές» πράξεις συμβολικές χειρονομίες με αφορμή ένα πανό στην Ακρόπολη -ακτιβισμός που θεωρείται χαριτωμένος όταν γίνεται για την προστασία της καρέτα-καρέτα, αλλά αντιμετωπίζεται ως ιεροσυλία όταν αφορά το ψωμί και τη δουλειά- αποτελεί σύμπτωμα πολιτικής ανασφάλειας.
Εξίσου καταχρηστικό εμφανίζεται το επιχείρημα ότι η συνθηματολογία του ΚΚΕ για «ανυπακοή» νομιμοποιεί την κουλτούρα της βίας. Πρώτα απ’ όλα, γιατί, ακόμη κι αν δεχτούμε το δόγμα του Μαξ Βέμπερ περί «κρατικού μονοπωλίου της νόμιμης βίας», αυτή η νομιμότητα αυτοακυρώνεται όταν είναι ακραία ή μονόπλευρη: όταν αστυνομικοί πυροβολούν άοπλο 15χρονο και ψεκάζουν με χημικά 80χρονο, όταν το ΣΔΟΕ ασχολείται με καθηγητές που κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα κι όχι με τα μεγάλα λαμόγια, που λεηλατούν το κράτος. Ούτε είναι καινοφανές ένας νόμος που ψηφίζεται από τη Βουλή να ακυρώνεται όταν απορρίπτεται με σαρωτικό τρόπο από την κοινωνία. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ψήφισε το 1978 τον περίφημο «νόμο- πλαίσιο» για τα ΑΕΙ, τον οποίο κατήργησε η ίδια το 1980, ύστερα από δυναμικές φοιτητικές κινητοποιήσεις, τις οποίες υποστήριξε και το ΠΑΣΟΚ.
Όπως η ενοχοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ για τις ταραχές του Δεκέμβρη του 2008, έτσι και η σημερινή ενοχοποίηση του ΚΚΕ δεν γίνεται γιατί τάχα «δεν ξεκαθαρίζουν τις θέσεις τους για τη βία». Ο πραγματικός λόγος είναι άλλος: και στις δύο περιπτώσεις, το κυβερνών κόμμα πυροδότησε κοινωνική θύελλα, ενώ ο έτερος εταίρος του δικομματισμού βρισκόταν κι αυτός σε βαθύτατη κρίση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες ανατροπής ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού και απότομης ενίσχυσης της Αριστεράς. Αν το 2008 η έκρηξη του νεανικού «πρεκαριάτου» ήταν προνομιακό έδαφος για τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τη φορά η ευρύτερη εργατική - λαϊκή αναταραχή ενισχύει εξ αντικειμένου τον ρόλο του ΚΚΕ. Η Αριστερά έχει μια δεύτερη ευκαιρία, την οποία όμως θα χάσει και πάλι αν δεν λύσει γρήγορα δύο θεμελιώδη προβλήματα: τον παραλυτικό εμφύλιο ανάμεσα στις διάφορες συνιστώσες της και την ανεπαρκή επεξεργασία πολιτικής πρότασης για το καυτό σήμερα, πέραν των «οραματικών» διακηρύξεων και «κινηματικών» χειρονομιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια, συχνά, αργούν να δημοσιευθούν γιατί πρέπει πρώτα να ελεγχθεί ότι δεν είναι υβριστικά ή διαφημιστικά (κανένας άλλος έλεγχος δεν γίνεται) και επειδή το blog δεν είναι η δουλειά μας, αλλά το "ψώνιο" μας, ελέγχονται μόνο μια φορά τη μέρα.