Μήπως φταίει η Γερμανία για την Κρίση;

www.reporter.gr

Στην αρχή, η Γερμανία απέδωσε την κρίση δανεισμού των κρατών του Ευρωπαϊκού Νότου, στις ανεύθυνες κυβερνήσεις τους. Στη συνέχεια, κατηγόρησε τους κερδοσκόπους. Μήπως έφτασε η ώρα να κοιταχτεί και στον καθρέφτη; Το κυρίαρχο «αφήγημα» στο Γερμανικό τύπο είναι ότι υπαίτιοι για την υπαρξιακή κρίση την οποία διέρχεται η ευρωζώνη είναι όλοι οι άλλοι, πλην της Γερμανίας. Επομένως, οι Γερμανοί πολίτες καλούνται υποτίθεται - δια μέσω των πακέτων στήριξης - να πληρώσουν για την ανευθυνότητα των γειτόνων τους και την απληστία των αγορών. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι διακεκριμένοι οικονομολόγοι όχι μόνο αντιπαρέρχονται την παραπάνω άποψη, αλλά υποστηρίζουν ότι αυτό που ισχύει είναι ακριβώς το αντίθετο: ότι η Γερμανική οικονομική πολιτική είναι δηλαδή η ρίζα του προβλήματος και όχι η λύση του.

Το Γερμανικό μοντέλο

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η ελληνική οικονομία δεν πάσχει από εγγενείς αδυναμίες που καθιστούν απαραίτητη την προώθηση δομικών μεταρρυθμίσεων, όχι από αύριο, αλλά από χθες κιόλας. Ούτε ότι δεν πρέπει να επιβληθούν κανόνες και να ενισχυθούν οι εποπτικοί μηχανισμοί των αγορών. Από την άλλη πλευρά όμως, το Γερμανικό μοντέλο ανάπτυξης έχει πολύ σημαντικό μερίδιο ευθύνης στη δημιουργία της κρίσης, καθώς στηρίζεται αποκλειστικά στις εξαγωγές και τη δημιουργία πλεονασμάτων. Όπως επανειλημμένως έχουν τονίσει οι αναλυτές του έγκυρου Βρετανικού περιοδικού Economist, αλλά και ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, η τεχνητή συμπίεση της εσωτερικής ζήτησης στη Γερμανία (μέσω της καθήλωσης των μισθών) προκαλεί ασυμμετρίες στην ευρωζώνη, καθώς όλες οι άλλες οικονομίες χάνουν την ανταγωνιστικότητά τους απέναντι στη Γερμανική. Από την καθιέρωση του ευρώ και έπειτα, όλες σχεδόν οι Ευρωπαϊκές οικονομίες γινόταν και λιγότερο ανταγωνιστικές σε σχέση με τη Γερμανική, καθώς οι μισθοί σε αυτές αυξάνονταν περισσότερο από τους χρόνια παγωμένους Γερμανικούς, ενώ η ανάπτυξη τους τροφοδοτείτο μέσω της κατανάλωσης, χάρη στα φθηνά δάνεια.

Με άλλα λόγια, η ευρωζώνη είναι έτσι δομημένη, ώστε η μεγαλύτερη οικονομία της να «τρέφεται» από την υπερκατανάλωση Γερμανικών προϊόντων και τη δημιουργία διαφόρων ειδών «φούσκας» σε άλλες χώρες. Επομένως, Γερμανία και Ελλάδα αποτελούν επί της ουσίας τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος, η ευημερία της πρώτης, προϋποθέτει την ύπαρξη κρατών με μεγάλα ελλείμματα στα εμπορικά τους ισοζύγια, όπως η δεύτερη. Όπως είναι φυσικό, οι παραπάνω ασυμμετρίες δεν μπορούν να διορθωθούν, έστω και προσωρινά, με τη χρήση του εργαλείου της υποτίμησης, το οποίο θα αποκαθιστούσε το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και ισορροπίας στις εμπορικές συναλλαγές.

Τι πρέπει να γίνει

Υπό αυτήν την έννοια, η ελληνική κρίση ανέδειξε τις συνέπειες της  ανευθυνότητας των κυβερνήσεων της Αθήνας και της ασυδοσίας των αγορών, αλλά, κυρίως, έφερε στην επιφάνεια τη βαθύτερη ανισορροπία της ευρωζώνης. Σε αυτό το τελευταίο συμπέρασμα καταλήγουν ο αρθρογράφος της Washington Post, Steven Pearlstein και ο Martin Wolf των Financial Times. Τι πρέπει λοιπόν να γίνει τώρα; Ο Pearlstein θεωρεί ότι η λύση του αποπληθωρισμού που προκρίνεται για τις χώρες του νότου δεν είναι η ενδεδειγμένη, καθώς θα προκαλέσει φτώχεια, χωρίς να αποκαταστήσει τις ανισορροπίες του ευρώ. Αντιθέτως, πολύ αποτελεσματικότερη θα ήταν η υιοθέτηση πληθωριστικής νομισματικής πολιτικής από την Ε.Κ.Τ., μέσω της δημιουργίας «νέου» χρήματος (της αγοράς δηλαδή κρατικών ομολόγων). Στη συνέχεια, η Γερμανία θα πρέπει να εγκαταλείψει τη μονομερή εμμονή της στις εξαγωγές και να αρχίσει επιτέλους να καταναλώνει και να αυξάνει τους μισθούς της. Σε διαφορετική περίπτωση, οι προβλέψεις των «κερδοσκόπων», ότι η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα, θα επαληθευθούν, με αρνητικές συνέπειες για όλους μας.