Το πολιτικό αποτύπωμα της κάλπης

Του Σταυρου Λυγερου από την Καθημερινή

Η προχθεσινή μεγάλη αύξηση της αποχής και των λευκών/ακύρων δεν ήταν προϊόν αδιαφορίας, όπως στις ευρωεκλογές. Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην πρωθυπουργική απειλή για προκήρυξη βουλευτικών εκλογών, η οποία παρεμπόδισε τη λαϊκή δυσαρέσκεια να μετατραπεί σε ψήφο αποδοκιμασίας της κυβερνητικής απειλής. Ενα σημαντικό ποσοστό πολιτών που είχαν την πρόθεση να καταψηφίσουν τους εκλεκτούς του κυβερνώντος κόμματος για να στείλουν μήνυμα διαμαρτυρίας, φοβήθηκαν και τελικώς κατέφυγαν στην αποχή. Η στροφή αυτή στέρησε από ανεξάρτητες υποψηφιότητες, όπως του Γ. Δημαρά στην Αττική, την είσοδο στον δεύτερο γύρο και την εκλογή. Στην πραγματικότητα, η αποχή αντανακλά την πολιτική αντίφαση ενός τμήματος του εκλογικού σώματος ανάμεσα στη διάθεση για ψήφο τιμωρίας και στον φόβο των συνεπειών μιας τέτοιας ψήφου.


Ο πρωθυπουργός πιάστηκε από το γεγονός ότι σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, το ΠΑΣΟΚ διατήρησε την πρώτη θέση. Αναμφίβολα, η εκλογική επιρροή του υπέστη μεγάλη καθίζηση, γεγονός που στενεύει απελπιστικά την πολιτική βάση στήριξης της κυβέρνησης. Η πρωτιά, όμως, δίνει τη δυνατότητα στον Γ. Παπανδρέου να ισχυρισθεί ότι το εκλογικό σώμα δεν αποδοκιμάζει την πολιτική του. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχει ανοίξει ο δρόμος για λήψη των πρόσθετων μέτρων, που θα κριθούν αναγκαία για να καλύψουν τις δημοσιονομικές αποκλίσεις.

Μέχρι την Κυριακή, ο Παπανδρέου δεν μπορούσε να αρνηθεί ότι υπήρχε ζήτημα πολιτικής νομιμοποίησης, δεδομένου ότι έπραξε τα αντίθετα απ’ όσα έλεγε πριν από τον Οκτώβριο 2009. Τώρα, έστω και καθ’ υπερβολή, μπορεί να ισχυρισθεί ότι το έλλειμμα πολιτικής νομιμοποίησης έχει καλυφθεί. Την Κυριακή, ο πρωθυπουργός απέκτησε με την πρωτιά ένα τακτικό πολιτικό πλεονέκτημα, το οποίο, όμως, είναι ασθενές και με ημερομηνία λήξεως. Αντιθέτως, οι κάλπες προσέφεραν στον Α. Σαμαρά ένα στρατηγικό έρεισμα. Δημιούργησαν ένα κλίμα πολιτικής ανάκαμψης της παράταξης, εδραίωσαν τον ίδιο στην αρχηγία και ενέγραψαν μια προοπτική επιστροφής στην εξουσία.

Είναι πολιτικά λάθος τα αποτελέσματα της Κυριακής να συγκρίνονται με τα αποτελέσματα των βουλευτικών του Οκτωβρίου 2009. Το τότε 33,5% της Ν.Δ. αντανακλούσε τη φθορά της κυβέρνησης Καραμανλή, αλλά δεν είχε ενσωματώσει το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε φθάσει στο χείλος του γκρεμού. Οι ψηφοφόροι το συνειδητοποίησαν αργότερα. Δεν είναι υπερβολή να υποθέσουμε ότι εάν δεν είχε μεσολαβήσει η αλλαγή ηγεσίας και τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2010 γίνονταν εκλογές, το ποσοστό της Ν.Δ. του Καραμανλή θα έπεφτε ακόμα και κάτω από το 20%.

Συνυπολογίζοντας την πολιτική απαξίωση της Ν.Δ. λόγω της διακυβέρνησης Καραμανλή και τις διαρροές, που προκάλεσε η μητσοτακική πτέρυγα, η εκλογική επίδοση των «γαλάζιων» είναι σχεδόν εντυπωσιακή. Κι αυτό οφείλεται πρωτίστως στην κυβερνητική πολιτική, η οποία κατ’ αντιδιαστολή φούσκωσε τα πανιά της κεντροδεξιάς, λόγω της κριτικής στάσης του Σαμαρά έναντι του Μνημονίου. Το συμπέρασμα είναι ότι λεγόμενος δικομματισμός μπορεί να σημείωσε ιστορικά αρνητικό ρεκόρ, αλλά σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες κατάφερε να επιβιώσει.