Στο ΔΝΤ με το μισό Αιγαίο;

Ρεπορτάζ : Κύρα Αδάμ
(από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία)

Ο ανώτατος διοικητής των Αεροπορικών Δυνάμεων της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ (CCA) με έδρα τη Σμύρνη της Τουρκίας εξέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα ένα απαράδεκτο σήμα με το οποίο παραχωρούσε το μισό Αιγαίο στο 6ο υποστρατηγείο του Εσκισεχίρ (6CAOC) ως περιοχή ευθύνης του για αεροπορική αστυνόμευση (ΑΡΑ). Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Αμύνης υπήρξε ελληνική αντίδραση, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί το σήμα αυτό. Ομως η ελληνική αντίδραση θεράπευσε μόνον την αφορμή και όχι τα αίτια, βάσει των οποίων εκδόθηκε το απαράδεκτο σήμα με συνέπεια να υπάρχει ανά πάσα στιγμή ο κίνδυνος για τα χειρότερα.

Τον Ιούνιο του 2003 στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αποφασίστηκε η μετεγκατάσταση του ΝΑΤΟϊκού αεροπορικού στρατηγείου από τη Νάπολη της Ιταλίας στη Σμύρνη, με αμερικανό διοικητή και τούρκο υποδιοικητή. Στην απόφαση αυτή υπήρχε ο απαράβατος όρος εντός τριών ετών, δηλαδή μέχρι το 2006, να καταργηθεί και το 6ο υποστρατηγείο του Εσκισεχίρ (6ο CAOC) και να αναβαθμιστεί το 7ο της Λάρισας, το οποίο με τις ελληνικές αεροπορικές δυνάμεις (9 ραντάρ αεροσκάφη αναχαίτισης) που έχει παραχωρήσει η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ, θα αναλάμβανε την αεροπορική αστυνόμευση ολόκληρης της νοτιοανατολικής περιοχής του ΝΑΤΟ.
Ομως, λόγω της αδράνειας και των ελληνικών κυβερνήσεων, το 6ο υποστρατηγείο του Εσκισεχίρ όχι μόνον δεν καταργήθηκε μέχρι το 2006, αλλά σήμερα, το 2010, ανατέθηκαν από τον ΝΑΤΟϊκό διοικητή αρμοδιότητες αεροπορικού ελέγχου και αστυνόμευσης σε περιοχή που εκτείνεται μέχρι τη μέση του Αιγαίου (βλ. χάρτη).
Με άλλα λόγια, σύμφωνα με το απαράδεκτο σήμα του ΝΑΤΟϊκού διοικητή, τα τουρκικά αεροσκάφη θα αποτελούσαν «τον φύλακα άγγελο» και «προστάτη» όλων των ελληνικών νησιών ανατολικά του 25ου μεσημβρινού, όπως Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Αγ. Ευστράτιος, Ψαρά, Σάμος, Χίος, Ικαρία, Κάλυμνος, Κως, Ρόδος, Μεγίστη κ.ά.
Ελληνική αδράνεια
Ομως η ανακοίνωση του ΥΕΘΑ δεν κάνει καμία αναφορά στην κατάργηση του 6ου υποστρατηγείου του Εσκισεχίρ (που έπρεπε να έχει καταργηθεί από το 2006), με αποτέλεσμα να παραμένει ενεργή μία από τις αιτίες που θα δημιουργούν μόνιμα εθνικά προβλήματα στο Αιγαίο. Η μη κατάργηση του 6ου υποστρατηγείου μέχρι και σήμερα ανοίγει τον δρόμο σε συνδιαχείριση του Αιγαίου, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, με την Τουρκία.
Η ελληνική αδράνεια στο θέμα της κατάργησης του 6ου CAOC του Εσκισεχίρ έχει ως αποτέλεσμα να μην αναβαθμίζεται το 7ο CAOC της Λάρισας και έτσι να μην έχει περιοχή ευθύνης αεροπορικής αστυνόμευσης (ΑΡΑ).
Ετσι, για το Αιγαίο (FIR Αθηνών) την ευθύνη την έχει αυτός που διαθέτει ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις για να φτάσει γρηγορότερα στο σημείο που απαιτείται. Δυστυχώς, όμως, η Τουρκία με το πέρασμα των ετών έχει διαμορφώσει ισχυρό πλεονέκτημα έναντι της Ελλάδας και των κακών χειρισμών της:
Η Τουρκία έχει πετύχει να θέσει εκτός ΝΑΤΟ τις αεροπορικές δυνάμεις της Λήμνου (αεροσκάφη αεράμυνας στο αεροδρόμιο και το στρατιωτικό ραντάρ), με το αναληθές αιτιολογικό ότι η Λήμνος... τελεί υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης.
Πρόκειται για μια παλιά «αμαρτία» των ελληνικών κυβερνήσεων, που δεν διορθώθηκε ποτέ.
Ετσι, τόσο το ΝΑΤΟ, όσο και ο ICAO αποδέχονται στην πράξη τη θέση της Τουρκίας και αντιμετωπίζουν τη Λήμνο ως αποστρατιωτικοποιημένη τόσο στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ όσο και στο πλαίσιο του ICAO για σκοπούς έρευνας και διάσωσης.
Με βάση αυτή την αρνητική εξέλιξη, το 7ο CAOC της Λάρισας δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα αεροσκάφη της Λήμνου στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για αεροπορική αστυνόμευση, με αποτέλεσμα το βορειοανατολικό Αιγαίο να παραμένει ακάλυπτο, αφού η πλησιέστερη ελληνική αεροπορική μονάδα για την περιοχή βρίσκεται στη Σκύρο. Αντιθέτως, η Τουρκία με τα αεροσκάφη της στα αεροδρόμια Badirma και Balikesir μπορεί να φτάσει στην περιοχή πολύ συντομότερα, με αποτέλεσμα να απαιτεί τον έλεγχο του Αιγαίου.
Το αεροδρόμιο της Λήμνου
Επιπροσθέτως, για ανεξήγητο μέχρι στιγμής διαχρονικό λόγο οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται συστηματικά να ασχοληθούν με την περίπτωση της Λήμνου και να διορθώσουν τα κακώς κείμενα: Το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Λήμνου (ιδιοκτησίας ΥΕΘΑ) είναι... ανύπαρκτο διεθνώς, αφού η αρμόδια Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας καταχωρίζει το αεροδρόμιο της Λήμνου (προς τέρψη της Αγκυρας, φυσικά) μόνον ως πολιτικό αεροδρόμιο στο Εγχειρίδιο Αεροναυτικών Πληροφοριών (ΑΙΡ Greece) που διανέμεται σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Οι ενέργειες του υπουργείου Αμύνης με τις οποίες αποσύρθηκε το επίμαχο ΝΑΤΟϊκό σήμα και πάλι δεν επεκτάθηκαν στο αίτημα άμεσης εφαρμογής της νέας δομής του ΝΑΤΟ του 2003 και επομένως στην άμεση κατάργηση του 6ου CAOC του Εσκισεχίρ, που αποτελεί την αιτία του σημερινού προβλήματος. Ετσι το ΝΑΤΟ θα βρισκόταν σε πολύ δύσκολη θέση, αφού θα είχε αναθέσει τον έλεγχο του μισού Αιγαίου σε ένα ανύπαρκτο CAOC, αυτό του Εσκισεχίρ.
Επιπροσθέτως, η κυβέρνηση δεν τόλμησε και πάλι να απαιτήσει από το ΝΑΤΟ να δεχθεί τις δυνάμεις αεράμυνας της Λήμνου και ακόμα να ζητήσει να κατοχυρωθεί το αεροδρόμιο της Λήμνου ως στρατιωτικό.
Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση φρόντισε αυτή τη στιγμή να θεραπεύσει μόνο την αφορμή, αλλά όχι και την αιτία. Μοιάζει δηλαδή με ανειδίκευτο υδραυλικό, που ενώ στάζει η βρύση δεν την αλλάζει αλλά βάζει τον κουβά για να μαζεύει το νερό μέχρις ότου να ξαναπλημμυρίσει.
Υπάρχει όμως και μια άλλη... διαχρονική λεπτομέρεια ελληνικής αδράνειας, που επιτείνει την κατάσταση: μέχρι το 1992 το ΝΑΤΟϊκό Στρατηγείο της Λάρισας είχε ως περιοχή αεροπορικού ελέγχου το FIR Αθηνών (περιοχή έγκαιρης προειδοποίησης). Με τη νέα δομή του ΝΑΤΟ, το 1992 (DPC92), η περιοχή αυτή καταργήθηκε και αναγράφηκε ότι εντός 6 μηνών πρέπει να επανακαθοριστεί. Εχουν παρέλθει ήδη 18 χρόνια και ακόμα η περιοχή δεν έχει καθοριστεί ώστε να προστατεύονται τα ελληνικά νησιά σε ΝΑΤΟϊκό πλαίσιο...