Εργατική δύναμη σε τιμή ευκαιρίας...

Χρήστος ΜΑΝΤΑΛΟΒΑΣ - Ριζοσπάστης 

«Προσλαμβάνετε με εκπτώσεις 20% έως 30% στους μισθούς, απολύετε πιο πολλούς και με έκπτωση 50% στις αποζημιώσεις».

Θα μπορούσε να είναι το διαφημιστικό σλόγκαν της πολιτικής της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Πολιτική βάρβαρη και βαθιά αντεργατική, δημιουργεί συνθήκες σφαγείου εργατών.

Eργαζόμενοι με χρόνια εργασίας στην πλάτη θα πετιούνται στο δρόμο με αποζημιώσεις - ψίχουλα. Θα περιφέρονται σε μεγάλη ηλικία στην αγορά εργασίας πουλώντας όσο - όσο την εργατική τους δύναμη για να επιβιώσουν, χωρίς καμιά ελπίδα - σε συνθήκες διάλυσης της Κοινωνικής Ασφάλισης - να συμπληρώσουν τους όρους για μια σύνταξη της προκοπής. Την ίδια στιγμή, τα παιδιά θα αντικαθιστούν τους απολυμένους γονείς τους. Θα κάνουν την ίδια δουλειά, αλλά θα κοστίζουν πολύ πιο


φθηνά, από 30% έως 40%, ίσως και περισσότερο. Οι εργοδότες θα προσλαμβάνουν εργάτες νέους σε ηλικία με μειωμένες αποδοχές, σαν να τους κάνουν χάρη. Η όποια χρηματική αρωγή - συμπλήρωμα στα ψίχουλα - από οργανισμούς του κράτους θα δίνεται ανάλογα με τις δυνατότητες της καπιταλιστικής οικονομίας. Η πηγή της θα είναι και πάλι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, αφού είναι οι μοναδικοί που παράγουν τον πλούτο, τον οποίο καταληστεύουν οι κεφαλαιοκράτες μαζί με το πολιτικό και λοιπό προσωπικό που διαθέτουν για να στηρίζουν και να διαιωνίζουν την κυριαρχία τους.

Θα μπορούν ακόμα οι εργοδότες να προσλαμβάνουν 15χρονα παιδιά και να τους δίνουν μόλις τα επτά δέκατα ενός κατώτερου μισθού που είναι ήδη μισθός πείνας. Αλλά θα έχουν και τη δυνατότητα - οι εργοδότες - να βάζουν φραγμό στην υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.

Τα παραπάνω δεν είναι υπερβολή, ούτε κινδυνολογία. Είναι οι καταστροφικές συνέπειες των αντεργατικών πολιτικών και σχεδιασμών, ένα μέρος των οποίων εκφράζεται με το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) που δημοσιοποίησε το υπουργείο Εργασίας, την περασμένη Τετάρτη. Ουσία του ΠΔ είναι: Κατάργηση στην πράξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, απελευθέρωση των απολύσεων. Γι' αυτό και επιχαίρει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, ο γνωστός Μίχαλος, δηλώνοντας για το ΠΔ ότι «είναι θετικό που η κυβέρνηση αποφάσισε να ταράξει τα νερά».

Πιο πολλές και πιο φθηνές απολύσεις

Με τα άρθρα 4 και 5 του Προεδρικού Διατάγματος, η κυβέρνηση δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες να απολύουν περισσότερους και, ταυτόχρονα, να τους δίνουν αποζημιώσεις μειωμένες στο μισό, γεγονός που θα οδηγήσει σε μαζικές απολύσεις ακόμα και εργαζομένων με δύο και τρεις δεκαετίες απασχόλησης.

Το άρθρο 4 φέρει τον αποκαλυπτικό τίτλο: «Αύξηση ορίου ομαδικών απολύσεων» και προβλέπει ότι τα όρια καθορίζονται σε «ποσοστό πέντε (5) τοις εκατό του προσωπικού και μέχρι τριάντα (30) εργαζόμενους για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, που απασχολούν πάνω από εκατόν πενήντα (150) εργαζόμενους».

Μέχρι σήμερα το ποσοστό είναι 2% το μήνα για επιχειρήσεις άνω των 200 εργαζομένων. Τώρα θα γίνει 5% το μήνα για επιχειρήσεις άνω των 150 εργαζομένων. Η ρύθμιση αυτή επιφέρει κατακόρυφη αύξηση του ποσοστού απολύσεων κάθε μήνα και διεύρυνση του αριθμού των επιχειρήσεων που θα μπορούν να αξιοποιούν αυτό το ανώτατο ποσοστό. Επιπλέον, για τις επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 - 150 εργαζόμενους ο αριθμός των απολύσεων αυξάνεται από 4 άτομα σήμερα, σε 6 άτομα από εδώ και πέρα. Ενώ παραμένουν απελευθερωμένες οι απολύσεις μέχρι 20 εργαζόμενους.

Ταυτόχρονα, το άρθρο 5 μειώνει στο μισό την αποζημίωση της απόλυσης των υπαλλήλων. Η εφαρμογή του μέτρου αυτού γίνεται με το τέχνασμα της μείωσης της χρονικής περιόδου που ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει τον υπάλληλο ότι θα τον απολύσει. Ετσι μέχρι σήμερα για κάποιον υπάλληλο π.χ. με προϋπηρεσία 28 έτη και άνω, η αποζημίωση ήταν 24 μηνιάτικα χωρίς προειδοποίηση και 12 μηνιάτικα με προειδοποίηση. Ομως, η προειδοποίηση αυτή έπρεπε να γίνεται τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα. Στην πράξη, δηλαδή, και επειδή καμία επιχείρηση δεν μπορούσε να προβλέψει αν χρειάζεται αυτόν τον υπάλληλο μετά από δύο χρόνια, η αποζημίωση ανερχόταν σε 24 μηνιάτικα, αφού δεν τηρούνταν το απαιτούμενο χρονικό διάστημα. Τώρα, με το ΠΔ, ο χρόνος προειδοποίησης γίνεται μόλις 4 μήνες αντί 24. Ετσι η επιχείρηση μπορεί εύκολα να προγραμματίζει την απόλυση, η οποία πλέον θα αντιστοιχεί σε 12 μηνιάτικα αντί για 24. Αντίστοιχα, το ίδιο εφαρμόζεται σε όλη την κλίμακα των απολύσεων. Ετσι: για προϋπηρεσία 10 ετών, ο χρόνος προειδοποίησης μειώνεται από 6 μήνες σε 2 μήνες, για προϋπηρεσία 19 ετών ο χρόνος προειδοποίησης μειώνεται από 16 μήνες σε 3 μήνες. Ακόμα χειρότερα, όταν η αποζημίωση υπερβαίνει τους δύο μισθούς ο εργοδότης μπορεί να τη δίνει με δόσεις.

Καταργεί τις Συλλογικές Συμβάσεις

Με το άρθρα 3 και 7 η κυβέρνηση ανοίγει το δρόμο για την κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας.

Το άρθρο 3 προσφέρει στους εργοδότες τη δυνατότητα να μην υπογράφουν συλλογικές συμβάσεις! Και αυτό γιατί αχρηστεύει τη δυνατότητα των εργατικών οργανώσεων να προσφεύγουν στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) όταν αποτυγχάνουν οι διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες. Η διαδικασία προσφυγής αποτελείται από δύο στάδια: τη μεσολάβηση μεταξύ των δύο μερών και αν αυτή αποτύχει τη διαιτησία. Το συγκεκριμένο άρθρο προβλέπει ότι η εργατική πλευρά θα μπορεί να προσφεύγει στη διαιτησία «μονομερώς», μόνο στην περίπτωση που «το άλλο μέρος (σ.σ. η εργοδοτική) αρνήθηκε τη μεσολάβηση». Ομως, η εργοδοτική πλευρά δεν έχει κανένα λόγο να αρνηθεί τη μεσολάβηση, αφού έτσι και αλλιώς η απόφαση του μεσολαβητή δεν είναι δεσμευτική γι' αυτήν (σε αντίθεση με τις αποφάσεις της διαιτησίας). Με αυτή τη νομικίστικη κουτοπονηριά το υπουργείο Εργασίας καταργεί τη διαιτησία και επομένως ενισχύει την αδιαλλαξία των εργοδοτών, οι οποίοι θα μπορούν πλέον να μην υπογράφουν Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.

Αλλά ακόμα και για τις ΣΣΕ που θα υπογράφονται το ΠΔ φροντίζει με το άρθρο 7 να καταργεί τον κατώτερο μισθό που προβλέπουν για νέους μέχρι 25 ετών. Συγκεκριμένα, το κατώτερο μεροκάματο και ο κατώτερος μισθός καθορίζονται ως εξής: «Για τους νέους ηλικίας έως 21 ετών ποσοστό 80%» και «για τους νέους ηλικίας από 21 έως 25 ετών ποσοστό 85%» του κατώτερου μεροκάματου ή μισθού «της οικείας συλλογικής ρύθμισης και σε περίπτωση που δεν υφίσταται τέτοια, της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΕΓΣΣΕ)». Ετσι, ο σημερινός κατώτερος μισθός των 740 ευρώ μεικτά της Εθνικής Σύμβασης, κατρακυλά στα 592 ευρώ μεικτά!

Η πρόβλεψη ότι «το υπολειπόμενο ποσό αναπλήρωσης του κατωτάτου ορίου μισθού ή ημερομισθίου (...) και το αντίστοιχο ποσό ασφάλισης, δύναται να καταβάλλεται από τον Οργανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ)» είναι για τη δημιουργία εντυπώσεων. Από τη μια γιατί προβλέπεται μόνο ως δυνατότητα και όχι ως υποχρέωση. Από την άλλη, ακόμα και στην περίπτωση που γίνει πράξη είναι χρήματα που προέρχονται από τις τσέπες των ίδιων των εργαζομένων. Η ουσία είναι ότι το άρθρο 7 δημιουργεί ένα καθεστώς καταστρατήγησης των ΣΣΕ.

Σπόνσορας της παιδικής εκμετάλλευσης

Το άρθρο 8 κάνει κάτι πολύ χειρότερο. Οχι μόνο συμβάλλει στην κατάργηση του κατώτερου μισθού, αλλά και προωθεί παραπέρα την παιδική εργασία. Προβλέπει ότι οι εργοδότες θα μπορούν να απασχολούν «άτομα» 15 έως 18 ετών, τους οποίους βαφτίζει «μαθητευόμενους», με «ειδικές συμβάσεις μαθητείας μέχρι ενός έτους». Τα... «άτομα» αυτά θα «λαμβάνουν το 70% του κατώτερου ημερομισθίου ή μισθού της ΕΓΣΣΕ».

Υστερα από τα παραπάνω μόνο ως εμπαιγμός μπορεί να θεωρηθεί το άρθρο 6 που φέρει τον τίτλο: «Μέτρα αποτροπής απολύσεων εργαζομένων μεγάλης ηλικίας». Προβλέπει ότι όσοι απολύονται και βρίσκονται στο στάδιο της συνταξιοδότησης θα έχουν το δικαίωμα της αυτασφάλισης «στην οποία ο εργοδότης υποχρεούται να συμμετέχει με το 50% του κόστους για τους ασφαλισμένους 57 - 60 ετών και με το 80% του κόστους για ασφαλισμένους 60 - 64 ετών». Στο σημερινό άγριο αντιασφαλιστικό τοπίο είναι εύλογο το ερώτημα τι είδους σύνταξη εξασφαλίζει μια τέτοια ρύθμιση. Ακόμα μπαίνει το ερώτημα πού θα βρει τα λεφτά ο απολυμένος για να πληρώσει το μέρος της αυτασφάλισης που του αναλογεί, αλλά και με ποιο τρόπο το κράτος θα εξασφαλίσει την καταβολή των εργοδοτικών εισφορών, όταν είναι γνωστό ότι ήδη η εργοδοτική εισφοροδιαφυγή είναι τεράστια.